Sint-Odulphuskerk

 

De Sint-Odulphuskerk is gelegen in het centrum van Best, Hoofdstraat 33.

De huidige Sint-Odulphuskerk is niet de eerste Odulphuskerk van Best maar de derde.

Het eerste kerkgebouw ontstond door de verbouwing van het geboortehuis van Sint-Odulphus tot een houten kapel, toen hij als een heilige werd vereerd. Wanneer dit precies geweest is, weten wij niet. Het zou ongeveer duizend jaar geleden kunnen zijn.

In 1437 werd deze kapel vervangen door een stenen bouwwerkje, dat uitgroeide tot een kerk.

Op 07/12/1553 werd (door Gregorius van Oostenrijk, bisschop van Luik) de zelfstandige parochie van Best gesticht, met Odulphus als patroonheilige en Jan van Esch (of: Van Essche) als eerste pastoor. Toen werd deze 15e-eeuwse kerk parochiekerk. (Daarvoor was men onderhorig aan de parochie van Oirschot.) Van 1648 tot 1795 was ze in protestantse handen; de katholieken gingen toen in een schuurkerk ter kerke.

 

Reproductie van een pentekening van de Middeleeuwse Sint-Odulphuskerk. De pentekening is in 1791 gemaakt door landmeter Hendrik Verhees.

Bron: Beeldbank Erfgoedvereniging Dye van Best

 

Omdat de kerk in de loop van honderden jaren sterk in verval was geraakt en bovendien te klein was geworden voor het aantal parochianen, maakte de 80-jarige pastoor-deken Henricus Zomers plannen voor een nieuwe kerk, de derde kerk dus. Ondanks zijn hoge leeftijd schreef hij daarover op 21 maart 1876 een brief aan bisschop Zwijsen (deken Zomers’ directe voorganger als pastoor van Best). Al eerder had deken Zomers de tegenwoordige pastorie laten bouwen (1856). In 1864 had hij de zusters naar Best gehaald. Die stichtten een klooster en een liefdegesticht voor oude vrouwen op grond die door de parochie geschonken was, dicht gelegen achter de oude kerk, vlak naast het huidige gebouw.

Nog geen drie weken na de brief van Zomers werd al een architect benoemd, Karl Weber (1820-1908). Hij was 55 jaar toen hij het verzoek ontving om de kerk te ontwerpen. 

Van de vorige, middeleeuwse kerk, kan men de contouren nog zien op het kerkplein, ze lag als het ware "dwars" voor de huidige kerk. De toren bevond zich bijna boven de muur van de huidige pastorie (1856). Over de sacristie van de oude kerk rijden nu de auto’s die vanaf de Hoofdstraat de Nazarethstraat in rijden. De oude kerk werd afgebroken (1882) nadat de huidige kerk was gereedgekomen.

De Sint-Odulphuskerk, de aangrenzende pastorie en het Odulphusbeeld (alsmede enige grafmonumenten) zijn in 1999 door de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen aangewezen als beschermde Rijksmonumenten.

Per 1 september 2013 zijn de oorspronkelijke parochies van Best, Oirschot, Spoordonk en de Beerzen gefuseerd. De nieuwe parochie heeft de naam R.K. Parochie Sint-Odulphus van Brabant gekregen. De Sint-Odulphuskerk in Best is sindsdien geen parochiekerk meer (dat is namelijk de Sint-Petrusbasiliek in Oirschot geworden) maar blijft voor de eredienst behouden.

 

Voor meer informatie: klik op http://www.sbodulphus.nl en kies uit het menu:

Historie -> Odulphuskerk - voorbereiding bouw en

Historie -> Odulphuskerk - bouw in eigen beheer

Historie -> Odulphuskerk - toren aanbesteed

 

Nog wat feiten over het kerkgebouw en de toren

@ De Sint-Odulphuskerk werd op maandag 23 oktober 1882 geconsacreerd (gewijd) door de bisschop van bisdom ’s-Hertogenbosch, Mgr. Adrianus Godschalk. De toren moest toen nog gebouwd worden, die bouw startte in 1884.

Adrianus Godschalk (Den Dungen, 01-08-1819 - 's-Hertogenbosch 03-01-1892)

 

@ De kerk is een kruisbasiliek, in neo-gotische stijl, met een lengte van 55 meter. Het woord "basiliek" wil in dit verband zeggen, dat het middenschip hoger is dan de zijbeuken en ramen heeft.

@ Het middenschip wordt gedragen door 24 pilaren. De dikste staan bij de kruisarmen, de dunste in het priesterkoor. Langs het middenschip liggen twee zijbeuken, die doorlopen voorbij de dwarsvleugels (het transept) tot aan het priesterkoor. Daar eindigen ze in zijkapellen met zijaltaren. De rechterzijbeuk loopt aan de torenzijde uit in de voormalige doopkapel, die nu Mariakapel is.

@ De kerk is 20 meter breed in de kruisarmen. De nok van het kerkdak bevindt zich op een hoogte van 23 m. De toren is 64,6 m hoog. Op 37 m hoogte is de galerij. De spits is bijna 30 m. Interessant detail is, dat kruis, bol en haan destijds samen f.275.- kostten.

@ De Sint-Odulphuskerk in Best is de enige Odulphuskerk in het bisdom Den Bosch. Ze is ook de enige kerk in Nederland die op de geboortegrond van een heilige ligt. Bijzonder is ook dat deze Odulphus de eerste geloofsverkondiger van echt Nederlandse herkomst was en dat zijn beeltenis voorkomt in het gemeentewapen van Best.